Hotel dat Fawlty Towers inspireerde wordt gesloopt voor ouderenappartementen

Het Gleneagles Hotel in Torquay, Devon, waar de legendarische BBC-serie Fawlty Towers haar inspiratie vond, is al jaren geleden verdwenen — maar pas nu wordt het volledige verhaal herinnerd. De plek aan 106-108 Belgrave Road, waar gasten werden behandeld alsof ze een last waren, is nu een rustig ouderencomplex: Sachs Lodge. Het is geen toeval dat het zo is genoemd. Het is een zachte, ironische vorm van herdenking — want terwijl de gasten destijds werden veracht, wordt nu een van de meest geliefde personages uit de serie vereerd: Manuel, gespeeld door Andrew Sachs, die in 2016 overleed.

Het hotel dat een comédie veranderde

In mei 1970 verbleef de hele Monty Python-troupe — John Cleese, Michael Palin, Eric Idle, Terry Gilliam en Terry Jones — in het Gleneagles Hotel. Ze filmden in de buurt, in Paignton. De bedoeling was een paar dagen rust. Wat ze kregen, was een les in absurde hostiliteit.

De eigenaren, Donald en Beatrice Sinclair, leken de gasten te zien als een storende natuurkracht. Donald Sinclair, een man met een neus die nooit stopte met snuiven van minachting, beschouwde Terry Gilliam’s eetgedrag als "te Amerikaans". Toen Eric Idle vroeg waarom iemand de hotel zou willen bombarderen, antwoordde Sinclair: "We hebben veel personeelsproblemen." En toen hij een koffer van Idle vermoedde dat hij een bom bevatte, gooide hij hem gewoon door het raam. "Het was alsof hij niet wilde dat gasten er waren," zei een serveerster later. Fawlty Towers was geboren uit diep ongemak — niet uit fantasie.

John Cleese en Connie Booth: De observatie die een klassieker maakte

Terwijl de rest van de Python-troupe vertrok, bleven Cleese en zijn toenmalige vrouw Connie Booth achter. Ze gingen niet weg — ze gingen observeren. Cleese noemde Sinclair later "de meest heerlijk onbeleefde man die ik ooit heb ontmoet". Hij zag in hem de perfecte combinatie van arrogante zelfbelang, onvermogen tot empathie, en een vreemde trots in zijn eigen slecht gedrag. Dat was Basil Fawlty: een man die dacht dat hij een hotel leidde, terwijl hij het in stukken brak.

Cleese, geboren in Weston-super-Mare, had een speciale band met Torquay. "Er is iets echt exotisch aan Torquay, met de palmbomen — de Engelse Riviera, zoals Basil het eens noemde," zei hij in een interview met de Herald Express. "Er is iets komisch aan het neerzetten van dit verschrikkelijke kleine Engelse hotel in een beetje verfijnde omgeving." Hij had gelijk. De tegenstelling was het comédie-element. Een man die zichzelf een aristocraat dacht, in een stad die zichzelf een luxe bestemming voorkwam — en die niets had dan een hekel aan zijn gasten.

De verandering van de plek: Van chaos naar rust

Het gebouw van het Gleneagles Hotel werd in 2015 gesloopt. De oorspronkelijke plannen waren om er een luxe hotel van te maken. Dat gebeurde niet. In plaats daarvan kwam Sachs Lodge — een modern, rustig complex voor senioren. De naam is geen toevallige eerbetoon. Andrew Sachs, geboren in Berlijn als Andrzej Kazimierz Safranek, was de man die Manuel speelde: de verward, maar altijd vriendelijke Spaanse ober die met zijn onbegrijpelijke Engels en onvermoeibare hoffelijkheid de woede van Basil Fawlty opving als een schild.

Sachs, die in 2016 overleed op 86-jarige leeftijd, was geen ster in de klassieke zin. Hij was een geheugen. Zijn Manuel was de enige die nooit verloor. Niet in de strijd met Basil, niet in de chaos van de serie. En nu, op dezelfde plek waar de echte Basil Fawlty zijn onbeleefdheid tentoonstelde, wonen ouderen in rust — vernoemd naar de man die er de enige was die er nog een beetje menselijkheid in bracht.

Waarom dit alles nog steeds telt

Fawlty Towers bestond slechts uit twaalf afleveringen — twee series, uitgezonden in 1975 en 1979. Maar het is een van de meest herhaaldelijke Britse series ooit. De BBC heeft het meer dan 300 keer uitgezonden. Het is een cultuurcode. De woorden "Manuel, wat heb je gedaan?" of "Don’t mention the war!" zijn wereldwijd herkenbaar. En de bron? Een klein hotel in een kuststadje dat niemand meer herkent — behalve degenen die weten waar te zoeken.

De verwijzing naar Torquay als de "Engelse Riviera" is nog steeds in gebruik — hoewel de palmbomen nu vaak kunstmatig zijn. De realiteit van het Gleneagles Hotel was grimmiger dan de serie ooit liet zien. De Sinclairs waren geen karikaturen. Ze waren echt. En dat maakt het verhaal nog krachtiger. Het is geen fictie over een hotel. Het is een hotel dat fictie werd.

Wat er nu gebeurt op de plek

Sachs Lodge is geen museum. Het is geen attractie. Het is een plek waar mensen hun laatste jaren doorbrengen — in stilte, met zorg. Er zijn geen plaquettes die zeggen: "Hier stond het hotel waar Fawlty Towers werd bedacht." Geen toeristen komen om foto’s te maken. Maar voor degenen die het weten, is het een soort heilige plek. Een plek waar de grens tussen realiteit en komedie verdween — en waar de menselijke zorg, in de vorm van een Spaanse ober, de enige held was.